Zamek Piastowski w Jaworze, znany z niezwykłej architektury, jest eklektycznym, wielokrotnie przebudowywanym obiektem, który łączy w sobie elementy różnych stylów architektonicznych. Został on wzniesiony w średniowieczu i od tego czasu przeszedł wiele modyfikacji, co czyni go unikalnym punktem na mapie Dolnego Śląska.
W jego murach można odnaleźć liczne ślady pierwotnej zabudowy, które świadczą o historycznym znaczeniu tego miejsca. Kompleks zamkowy rozciąga się na powierzchni 6072 metrów kwadratowych oraz posiada kubaturę sięgającą 18500 metrów sześciennych, co podkreśla jego monumentalny charakter.
Historia
Początek historii zamku Piastowskiego w Jaworze sięga czasów, gdy wzniesiono wieżę o charakterze obronno-mieszkalnym, otoczoną wałem oraz fosą. Przyjmuje się, że powstanie tej wieży miało miejsce przed rokiem 1224. Wówczas w imieniu Henryka Brodatego, władcy Śląska, swoim urzędzie kasztelana (comes castellanus) z siedzibą w Jaworze pełnił Radosław z Bolesławca, który jest wspomniany w dokumentach z tamtego okresu.
Rok 1274 to istotny moment w historii zamku, kiedy to powstało księstwo jaworskie. Zamek nabrał nowego znaczenia, stając się książęcą rezydencją, co skutkowało jego znaczniejszą rozbudową w późniejszych latach. Rezydentem warowni był wówczas Bernard Zwinny, brat Bolka I oraz współwładca księstwa jaworskiego. Z kolei Bolko I, zabezpieczając Jawor przed zagrożeniem ze strony Czech, otoczył miasto solidnymi murami obronnymi, co przyczyniło się do ufortyfikowania zamku kamieniem, zastępując wcześniejsze drewniano-ziemne umocnienia.
W okresie średniowiecza zamek był siedzibą piastowskiego rodu książąt jaworsko-świdnickich, aż do śmierci Bolka II Małego w 1368 roku. Do roku 1392 zamek pozostawał w rękach księżnej Agnieszki, a po jej śmierci przeszedł w ręce starostów królów czeskich. W 1490 roku miało miejsce znaczące wydarzenie: zamek gościł króla czeskiego Władysława Jagiellończyka, a nieco mniej niż 200 lat później, Marysieńkę Sobieską.
W XV i XVI wieku zamek przeszedł wielokrotne przebudowy oraz odbudowy na skutek licznych zniszczeń, w tym związanych z wojną trzydziestoletnią, co sprawiło, że utracił swój pierwotny średniowieczny wygląd warowni.
Więzienie
Historia zamku w Jaworze jest znacznie bardziej złożona, niż można by się spodziewać. Od momentu, kiedy Śląsk znalazł się pod kontrolą Prus, przez długi czas, aż do roku 1956, zamek w Jaworze pełnił funkcję więzienia.
W roku 1751 miała miejsce istotna przebudowa wieży zegarowej, która zyskała nowe przeznaczenie. Pełniła ona funkcje dozorujące nad więźniami, co dodaje historii tego miejsca intrygującego kontekstu.
W 1946 roku, na terenie zamku, doszło do tragicznych wydarzeń. Egzekucja Czesława Waranki oraz Jana Kruka, odpowiedzialnych za zabójstwo starosty Adama Bystry-Bykowskiego, miała miejsce w murach tej historycznej budowli. To wydarzenie podkreśla mroczną atmosferę, jaka towarzyszyła ówczesnemu funkcjonowaniu zamku jako miejsca odosobnienia.
Obecnie
W 2006 roku powstało Stowarzyszenie Zamek Piastowski w Jaworze, które ma na celu wspieranie ochrony dóbr kultury. Działalność tego stowarzyszenia koncentruje się na promocji oraz zachowaniu wartości historycznych związanych z zamkiem, z myślą o przyszłych pokoleniach.
Przypisy
- Stowarzyszenie "Zamek Piastowski w Jaworze", Jawor [online], bazy.ngo.pl [dostęp 27.11.2017 r.]
- Stowarzyszenie Zamek Piastowski w Jaworze KRS 0000252409 REGON 020293038 | Krs-Pobierz [online], krs-pobierz.pl [dostęp 27.11.2017 r.] (pol.).
- Symboliczna mogiła Czesława Waranki i Jana Kruka. polska-org.pl.
- a b c Guerquin 1974
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Mury obronne w Jaworze | Nadleśnictwo Jawor | Jawor (stacja kolejowa) | Muzeum Regionalne w Jaworze | Ratusz w Jaworze | Stary Jawor (przystanek kolejowy) | Stary Jawor (Jawor)Oceń: Zamek Piastowski w Jaworze